Odra uważana była niegdyś za jedną z najrybniejszych rzek w Europie. W jej

Świt nad Odrą w Cigacicach fot. Wojciech Zieleniewski

wodach występowały bardzo liczne populacje kilkudziesięciu gatunków ryb, a rozmiary jakie osiągały okazy, chociażby jesiotrów, czy sumów wydaja się nam dzisiaj fantastyczne.
Wiele lat zaniedbań, brak poszanowania naturalnego środowiska sprawiło, że korytem tej rzeki przez wiele lat płynęły wody pozaklasowe.
Słusznym jest stwierdzenie, że po jesiotrach osiągających nawet 300 kg wagi dawno nie ma już śladu, choć gatunek ten należał do pospolitszych ryb tej rzeki. Powszechnie znany fakt niemiłego zapachu i smaku ryb odrzańskich przypisywany był zanieczyszczeniom związkami fenolowymi. W ostatnich latach jednak obserwuje się stałą poprawę cech fizyczno – chemicznych wody w tej rzece. Również zawartość metali ciężkich w mięsie większości gatunków ryb mieści się obecnie w dopuszczalnych normach. Odra na przestrzeni wielu lat przechodziła lepsze i gorsze okresy. Niewątpliwie, przez ostatnie kilkadziesiąt lat, niosła ona swym korytem wody nie zachęcające do aktywnego spędzania nad jej brzegami wolnego czasu, w tym również wędkowania.

Okolice Pomorska fot. Wojciech Zieleniewski

Po zlikwidowaniu kilku znaczących zakładów przemysłowych, usytuowanych w pobliżu jej koryta, wybudowaniu kilkunastu dużych i wielu mniejszych oczyszczalni ścieków w jej zlewni, od początku lat 90 – tych czystość wody w Odrze stale się poprawia, o czym, z pewnością, najlepiej świadczą wędkarze oblegający nadodrzańskie „główki”.
Na naszych oczach niemal zupełnie zanikła populacja jednej typowo wędrownej ryby karpiowatej naszych wód – certy. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu wędrowała ona masowo Odra na tarło m. in. Do ujścia Bobru i Obrzycy. Podobnie, choć dużo wcześniej, stało się to samo z łososiem atlantyckim i trocią wędrowną. Zanik populacji tych ryb w środkowej i górnej Odrze wiązał się z gwałtowną urbanizacją i uprzemysłowieniem Śląska w XIX w. oraz z prowadzony mina szeroką skalę pracami hydrotechnicznymi na rzece i jej dopływach. Pocieszającym jest fakt, iż obecnie obserwuje się stopniowe zwiększanie liczebności certy i troci wędrownej. Są one coraz częściej spotykane w dorzeczu Odry m. in. Dzięki zarybieniom dopływów.
Dobre warunki tarłowe, umożliwiają szczupakom odbycie efektywnego tarła, wówczas w kolejnych latach gatunek ten jest pospolitym drapieżnikiem. W przeciwnym razie liczebność populacji szczupaka maleje na korzyść innych dużych drapieżników, przede wszystkim  sandacza i suma. Obecnie stale zauważa się wzrost różnorodności gatunkowej ryb na opisywanym odcinku Odry.

Przed Nową Solą fot. Wojciech Zieleniewski

W nurtach Odry łowiono okazy „medalowe” ryb, należących do różnych gatunków. Oto przykłady: w 1988r. k. Bobrownik złowiono miętusa o długości 61 cm i wadze ponad 2 kg, w 1990 r. w sąsiedztwie Miłowa 17,7 kg amura, w 1993 r., w pobliżu wsi Rybaki 15,6 kg karpia i 32 kg suma.
Powódź latem 1997 r., katastrofalna dla ludzi, dla niektórych zwierząt okazała się łaskawsza, dzięki niej wiele ryb spłynęło z obiektów stawowych razem z „wysoką falą” do Odry. Dzięki temu obecnie częściej złowić tu można amura, tołpygę i karpia.
Krajobraz doliny Odry, w wyniku działalności człowieka, uległ daleko idącym zmianom. Wycięto gęste, różnorodne lasy łęgowe porastające zalewowe tereny, osuszono bagna, brzegi niektórych odcinków obsadzono wierzbami i topolami, stopniowo zanikają zakola i starorzecza. Te niekorzystne zmiany, wraz z zaniedbaniami stanu obwałowań, spowodowały katastrofalne skutki podczas lipcowej powodzi w 1997 r. Jednakże rzeka Odra wraz z terenami zalewowymi, na odcinkach nieobwałowanych i w pasie przyległym do wałów, stanowi obszar bardzo urozmaicony i ciekawy pod względem przyrodniczym i turystycznym.

W Krośnie Odrzańskim fot. Wojciech Zieleniewski

Okolice od Krosna Odrzańskiego do Nietkowa i Nietkowic, starorzecza Odry od przysiółka Wyszyna do miejscowości Cigacice, teren leżący pomiędzy Tarnawą a Wielobłotami, Lednem i Klenicą, obszar pomiędzy Starym Żabnem, Przyborowem, Siedliskiem i Kiełczem ze swymi urozmaiconymi wodami stanowią atrakcyjne łowiska dla wędkarzy. Są to obszary występowania wielu rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Spotkać tu można m. in. Orła bielika, bociana czarnego, wydrę, żmiję zygzakowatą, żółwia błotnego, coraz częściej bobra, czy norkę amerykańską.
Ze względu na obfity rybostan Odra stanowi bardzo dobre i ważne łowisko, dzięki czemu na różnych odcinkach jej biegu często organizowane są lokalne i znaczące w skali kraju imprezy wędkarskie m. in.: „Spinningowe Mistrzostwa Polski”, „Spławikowe Zawody o Mistrzostwo Euroregionu”, „Złota Rybka”, oraz „Boleń Odry”. Dla przeciętnego zawodnika w okresie trzygodzinnych zawodów złowienie kilku kilogramowych ryb nie stanowi problemu. Tu organizowane są także zgrupowania krajowej kadry wędkarskiej.
Odcinek rzeki pomiędzy ujściem rzeki Łomianki i rzeki Nysy Łużyckiej, w okresie od 1 listopada do 31 marca każdego roku, stanowi zimowisko ochronne. Wędkowanie w tym czasie jest zabronione.

 

 

źródło: "Wody środkowego nadodrza" B.Najbar, E. Szuszkiewicz, W. Zieleniewski, Zielona Góra 1998.