Płonica

Opis

Niemiecka nazwa Plonitz.

Wieś sołecka leżąca, w pd.-zach. części gminy, pomiędzy linią kolejową z Gorzowa do Rudnicy a Kanałem Reszkowickim. Od wschodu graniczy z Boleminem, z którym ma wspólną stację kolejową i kościół. Droga lokalna do Krasowca.

Nazwa niemiecka pochodzi od łąki Plonitz-Weisen, w nazwie, której przechowały się przez wieki słowiańskie tradycje onomastyczne. Z utworzeniem nazwy polskiej nie było więc większych problemów. Własność miasta Gorzowa.

Już w 1616 roku na łące, zw. Plonitz-Wiesen gorzowski magistrat osiedlił 9 Holendrów, a raczej olędrów. Z powodu wojny 30-letniej /1618-48/ i częstych powodzi osadnictwo to załamało się.

W 1745 roku magistrat Gorzowa zamierzał utworzyć folwark na terenie zw. Blockwinkel, ale kamera w Kostrzynie poinformowała, iż wolą króla jest osiedlenie tam kolonistów. Zgłosiło się natychmiast 27 niemiecko-polskich osadników, spośród których 6 rodzin osadzono w 1754 roku w Płonicy.
4.07.1754 roku król Fryderyk II wydał rozkaz założenia kolonii Blockwinkel-Plonitz. Łącznie osiedlono tu 73 kolonistów w tym 3 na ziemi kościelnej, a każda rodzina otrzymała po 1,5 łana ziemi.

W 1757 roku, gdy w Płonicy osiedlili się nowi koloniści nastąpił podział kolonii na dwie wsie.
Warunki kolonizacji w obu wsiach były jednakowe, wszyscy otrzymali bezpłatnie drewno do budowy domów i stodół, zaś po upływie 7 lat wolnizny mieli płacić czynsz w wysokości 10 groszy od morgi.

Straty spowodowane powodziami i wojną 7 letnią /1756-63/ sprawiły, iż kolonistom udzielono w 1764 roku dalszych 3 lat wolnizny, a po upływie tego okresu mieli oni płacić tylko 4 grosze czynszu.
Po regulacji
Warty, gdy powodzie przestały nękać mieszkańców wsi, czynsz podniesiono do 10 groszy, a w 1775 r. – do 12.

Na początku XIX wieku do wsi należało 1881 mórg ziemi, tj. 480 ha., w 1933 roku obszar wsi wynosił 542 ha.

W 1778 roku w Płonicy mieszkały 34 rodziny, w 1784 r. – już 43 kolonistów.
Tyle samo było w 1801 roku, a ponadto wieś zamieszkiwało 10 komorników i 1 kołodziej.
W 1939 roku we wsi było 85 gospodarstw domowych /w sąsiednim Boleminie 184/. Płonica zawsze była dwa razy mniejsza od bliźniaczej kolonii.

Stosunki kościelne: już w dokumencie erekcyjnym kolonii przewidziano wspólny kościół, 5 łanów ziemi przeznaczonych dla pastora i kościoła przekazano 3 kolonistom, którzy uprawiali je w zamian za czynsz dla parafii. Zrazu była to kaplica /dom modlitwy/ w parafii Glinik, Bratrig lokalizuje ją nad jeziorem Glinickim, może to być jednak błąd, bo lokalizacji tej przeczy odległość. Kościół wg projektu F.U. Krausego budowano w latach 1790-99 na granicy obu wsi. Jest to konstrukcja szachulcowa w czasach naszych otynkowana.

Uroczyste poświęcenie kościoła wraz z introdukcją kaznodziei Fr.S. Telchera nastąpiło 5.05.1799 roku w obecności m.in. prot. Inspektora /biskupa/ w Gorzowie Stenigkei i burmistrza miasta Abernethy’ego. Pamiątkowy dokument podpisali sołtys wsi Płonica Lhr. Bucholz i Bolemina – Mich. Hertzberg.
Po 1945 roku kościół ten włączono do projektowanej parafii w Ulimiu, w rzeczywistości stał się filią parafii Podwyższenia Krzyża św. w Deszcznie, poświęcony został Królowej Korony Polskiej 27.04.1946 roku /wg schematyzmu z 1949r./, bądź 17.04.1946r. /jak podaje schematyzm w 1958r./, albo w 1947r. /jak utrzymuje schematyzm z 1988r./.
W 1958 roku kościół nosił już tytuł Św. Ap. Piotra i Pawła.

W 1861 r. w Płonicy żyło 6 Żydów.
Szkoła: dzieci chodziły do szkoły w Boleminie.
W 1912 roku na granicy Płonicy i Bolemina przeprowadzono linię kolejową z Zieleńca do Rudnicy. Stacja kolejowa nosi nazwę Płonica-Bolemin.
Domy: 1809 r. – 52, 1861 r. – 66, 1982 r. – 47.
Ludność: 1784 r. – 236, 1809 r. – 285, 1861 r. – 483, 1900 r. – 365, 1925r. – 369, 1933r. – 327, 1939r. – 301, 1949r. – 120, 1958r. – 142, 1970r. – 241, 1978 r. – 252, 1988 r. – 209.
Przynależność administracyjna:
Do 1975 roku należała do powiatu gorzowskiego.
Do 1945 roku – samodzielna gmina wiejska.
W latach 1945-54 – gromada w gminie Zieleniec, a w latach 1954-72 podlegała GRN w Krasowcu.

Zdarzenia: mieszkańcy obu sąsiadujących wsi żyli ze sobą w nieznanym dziś bliżej konflikcie. Do wspólnego kościoła każda wieś wchodziła własnymi drzwiami. Ślady odwiecznego zatargu przetrwały w zachowaniu dawnych mieszkańców Płonicy przebywających dziś w Niemczech.

Aktualnie w Płonicy zamieszkuje 230 osób, powierzchnia wsi wynosi 559 ha.

 

Źródło informacji: www.deszczno.pl