Goszczanowo

Opis

 


Goszczanowski Staw
foto:Staszek Pietkiewicz


kościół nad Goszczanowskim Stawem
foto:Staszek Pietkiewicz

Goszczanowo to piękna i malownicza miejscowość położona na skraju Puszczy Noteckiej, w województwie lubuskim, powiat strzelecko-drezdenecki, gmina Drezdenko. Zewsząd otoczona bogatą zielenią, położona nad dużym i czystym jeziorem, zapewnia idealne warunki do wypoczynku i relaksu. Okoliczne lasy zachęcają do uprawiania turystyki pieszej i spacerów, rybne jeziora, których jest w najbliższej okolicy ok. 10, to idealne miejsce dla wędkarzy i wielbicieli nieskażonej przyrody.

Dojazd do Goszczanowa zapewniają drogi lokalne z Gorzowa Wielkopolskiego przez Santok i Lipki Wielkie, z Drezdenka przez Gościm i ze Strzelec Krajeńskich przez Zwierzyń. Przystanek PKS. Sklep. Hotel.
Wieś jest starą osadą i ma swoją historię. Goszczanowo to jedna z najstarszych miejscowości znajdujących się w dolinie Noteci, a dokładniej na północnym skraju Puszczy Noteckiej.
Rozciąga się nad Goszczanowską Strugą wypływająca z jeziora Makielskiego zwanego również Stawem Goszczanowskim.

Pierwsze ślady osadnictwa sięgają 2500 lat p.n.e. (odkryto również stanowiska z III okresu epoki brązu, cmentarzysko kultury łużyckiej i ślady osad okresu rzymskiego). W średniowieczu biegł tędy trakt z Drzenia (Drezdenko) do Skwierzyny. Goszczanowo przez wieki było przedmiotem sporów pomiędzy Brandeburgią, a Koroną Polska, ponieważ w 1338 r. wieś otrzymała rodzina von Ostenów z Drezdenka z nadania margrabiów brandenburskich, chociaż prawnie teren ten należał do Polski. Następnie w II poł. XVII w. za czasów elektoratu Jana Jerzego folwark Goszczanowo był własnością Hansa von Kilinghausena. Dopiero wiek XX przywrócił osadę Polsce. Etymologia nazwy miejscowości wyraźnie wskazuje na jej słowiańskie pochodzenie. Niemiecki naukowiec dr Mucke wywodzi ją od pomorskiego imienia Chwast, co po zrekonstruowaniu nadaje jej charakter patronimiczny i wiąże z imieniem Goszcza. Zniemczona nazwa brzmiała Guscht.
W pierwszej połowie XVIII w. (zapiski z 1718 r.) wieś była bardzo słabo zaludniona. Mieszkało tu 10 chłopów jednołanowych, 10 zagrodników oraz owczarz i młynarz, którzy mieli po łanie ziemi. Dopiero pod koniec tegoż wieku założono w Goszczanowie folwark (1763 r.) i zasiedlenie przebiegło dynamiczniej. W 1809 wieś liczyła już 34 domy i 213 mieszkańców, a w 1919 r. datuje największe zasiedlenie - 730 osób. W miarę rozwoju wsi zaczęły powstawać różne obiekty; wśród nich znajduje się szkoła o której wspomina się w zapiskach archiwalnych z 1774 r. - w tym czasie uczęszczało do niej dwadzieścioro dzieci - w czasie II wojny światowej zrobiono z niej „spichlerz" zbożowy. Ponownie zaczęto uczyć tu dzieci polskie w 1946 r. Zbudowano kościół neogotycki w XVIII wieku - do II wojny światowej wyznania ewangelickiego, po wojnie poświęcony w 1945 r. jako katolicki kościół parafialny z filią w Lipkach Wielkich do 1946 r. Ponadto we wsi działał młyn i kuźnia w I połowie XX w. zbudowano również cegielnię oraz linię kolejową łączącą Krzyż Wlkp. ze Skwierzyną. Po dziś dzień można oglądać dworek - obecnie dom mieszkalny nr 4 w Goszczanowie - liczący ponad 216 lat, słynący dawniej z bogatej hodowli gęsi.
Ważnym wydarzeniem dla Goszczanowa było osadzenie tu w 1809 r. królewskiego podleśnego na rewir Gościmski. Po wojnie wciąż jeszcze podziwiać można było przepiękny pałacyk modrzewiowy zamieszkiwany niegdyś przez księżną niemiecką. Był on położony w lesie nad jeziorem - niestety, prawdopodobnie z winy lekkomyślnych wędkarzy, doszczętnie spłonął, pozostały po nim tylko betonowe schody.
W czasie II wojny światowej, a dokładniej w latach 1941-44 we wsi znajdował się obóz dla ok. 50 jeńców francuskich, pracujących w gospodarstwach rolnych. Goszczanowo zostało wyzwolone 31.01.1945 r., w tymże roku rozpoczęto zasiedlanie wsi - głównie imigrantami ze wschodu.

Goszczanowo położone jest na skraju Puszczy Noteckiej, która tworzy potężny kompleks leśny porastający wydmowy obszar międzyrzecza warciańsko-noteckiego o powierzchni 150 tys. ha. Lasy Puszczy ciągną się na długości ponad 100 km od Santoka i Skwierzyny na zachodzie po Oborniki i Rogoźno na wschodzie. Wnętrze Puszczy stanowią jednolite drzewostany sosnowe z niewielką domieszką drzew liściastych. Natomiast na pograniczu, nad Wartą i Notecią, zgrupowały się jeziora, stanowiące miły akcent w „morzu piasków". Duże skupisko jezior znajduje się między miejscowościami Goszczanowo, Gościm i Lubiatów. Puszcza nad jeziorami ma zupełnie inny charakter, wysokie zbocza porośnięte są drzewami liściastymi o bogatym poszyciu. Zbiorniki wodne stanowią ostoję dla ptactwa, zobaczyć tu można czaplę siwą, łabędzia niemego, żurawia i rzadkiego rybołowa. Kilka kilometrów od Goszczanowa nad jeziorem Solecko znajdują się rezerwaty przyrody chroniące ich miejsca lęgowe. W środowisku leśnym bytują największe ssaki: jeleń, sarna i dzik. Częsty jest również lis, rzadziej występują borsuk i kuna leśna. Na nadnoteckie bagna powrócił bóbr, którego żeremia można spotkać nieopodal Goszczanowa a nad okolicznymi łąkami coraz częściej słychać głos żurawi. Przyroda powoli wraca na tereny, z których (ze względów ekonomicznych) wycofał się człowiek. Lasy Puszczy Noteckiej są słynne z obfitości grzybów; rosną tu borowiki, podgrzybki, kozaki, zielonki i kurki. W sezonie zbierane są jagody i poziomki.

Wprawdzie Goszczanowo leży z dala od znanych i uczęszczanych szlaków turystycznych, ale dzięki temu znajdziemy tu ciszę, spokój, kontakt z pięknem przyrody. Można uprawiać turystykę pieszą, rowerową, sporty wodne, wędkarstwo i myślistwo. Warto też poznać bogatą historię Goszczanowa i regionu, zwiedzić okoliczne miejscowości i zabytki.

Tekst nadesłał: ~Staszek Pietkiewicz