Wstęp

Zachowana do dziś część fortyfikacji Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego to unikatowy w skali europejskiej system. To jednocześnie największa atrakcja i zabytek ziemi międzyrzeckiej, przyciągająca rzesze turystów z kraju i zagranicy. Jest to największa istniejąca fortyfikacja w Europie. Jej ogólna powierzchnia wynosi 8 tys.km kwadratowych, a długość przekracza 30 km. MRU zbudowali Niemcy w czsach po I wojnie światowej i podczas trwania II. Celem powstania bunkrów  była obrona III Rzeszy. Stworzona fortyfikacja to kilkadziesiąt bunkrów żelbetonowych, tworzących systym, który przypomina labirynt.

Główny korytarz to główna Droga Ruchu całego systemu - oś podziemi, od której odprowadzone są liczne korytarze boczne, które z kolei prowadzą do tzw. obiektów. Stąd schodami dostać można się do części nadziemnej - bunkra "Pancerwerk". To właśnie w tym miejscu, wyposażonym dodatkowo w  stalową kopułe o ścianach grubych na 25 cm, umieszczano stanowiska karabinów maszynowych. Oprócz tego znajdował się tam miotacz ognia i granatnik motorowy. Poza pomieszczeniami bojowymi w obiekcie były jeszcze pomieszczenia magazynowe, koszary, wentylatory i sanitariaty.

Podziemie wyposażone było we wszelkie potrzebne urządzenia: kanalizację, wentylatory, oświetlenie a nawet wąskotoprową kolejkę elektryczną.

Przez MRU prowadzi trasa turystyczna. Zainteresowani zwiedzający mają więc okazję osobiście oglądnąć zabytek. Oferowana jest opieka przewodnika, który towarzyszy turystom od początku wycieczki (wieś Pniewo k/ Kaławy lub miejscowość Boryszyn w gminie Lubrza) aż do wyjścia z bunkrów, wyjaśniając skomplikowany system budowli w języku polskim lub obcym.

Nietoperze

Po 1945 roku przyszedł czas, kiedy bunkry przestały być wykorzystywane przez ludzi i wtedy zrobiły z nich użytek... nietoperze. O utworzeniu w tym miejscu rezerwatu decydowały walory przyrodnicze. Teren chroniony powstał w 1980 roku na części obiekty MRU, a w 1999 objął już jego całość. I tak powstał REZERWAT "NIETOPEREK" i "NIETOPEREK II". Jedno znajwiększych zimowisk nietoperzy, których rocznie spędza tu zimę około 30 tysięcy. Niektóre z pojawiających się gatunków są rzadkie i zagrożone. Bardziej popularne to np.: gacek wielkoduch, mopek i nocek Natterera. W MRU "goszczą nietoperze z Maklenburgii i Brandenburgii, co zostało ustalone dzięki metodzie obrączkowania.

Rys historyczny

Niemieckie koncepcje fortyfikacji Środkowego Nadodrza po zakończeniu I wojny światowej związane były między innymi z odrodzeniem się państwa polskiego i postanowieniami Traktatu Wersalskiego w sprawie przebiegu granicy polsko-niemieckiej. Została ona ostatecznie ukształtowana w 1922 roku w sposób bardzo niekorzystny dla strony polskiej, zarówno pod względem polityczno-gospodarczym jak i militarnym, gdyż stwarzała nadzwyczaj dogodne warunki operacyjno-strategiczne dla agresywnych planów niemieckich.

Początkowo Niemcy zakładali w swoich planach militarnych, że przyszła wojna rozpocznie się na zachodzie przeciwko Francji, w związku z tym uwzględnili fakt, że Polska jako sojusznik Francji może rozwinąć działania zaczepne na kierunku berlińskim. Strona niemiecka spekulowała, iż zbudowanie Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego skutecznie zamknie najkrótszą drogę z Polski do stolicy Rzeszy. Zabezpieczenie północnego skrzydła miał zapewnić system Wału Pomorskiego. Natomiast ubezpieczenie Dolnego Śląska miała stanowić rubież Pozycji Środkowej Odry.

W latach 1934-1939 trwały prace budowlane, a dopiero w 1944 roku w obliczu zbliżającego się frontu wschodniego pośpiesznie rozbudowano i ulepszono istniejące już pozycje. Umocnienia wzdłuż granicy z Polską otrzymały nazwę Frontu Ufortyfikowanego (Festungsfront).

Zwiedzanie

Międzyrzecki Rejon Umocniony
Grupa Warowna Scharnhorst

Podziemna Trasa Turystyczna
Pniewo 1

Bateria Pancerna nr 5.
Podziemna Strasa Turustyczna, "Pętla Boryszyńska" w Boryszynie, Gmina Lubrza 

Możliwości zwiedzania:

16 PAŹDZIERNIKA 2012 - 15 KWIETNIA 2013:

- dni powszednie: 11.00, 14.00 - wariant do wyboru (decyduje pierwszy turysta w punkcie biletowym)

- weekendy: trasa długa: 11.00, 14.00; trasa krótka: 12.30

Organizator zwiedzania:

Międzyrzecki Rejon Umocniony
Muzeum Fortyfikacji i Nietoperzy w Pniewie
Pniewo 1
66-300 Międzyrzecz

: biuro@bunkry.pl
: www.bunkry.pl