Cmentarz Żydowski Skwierzyna

Opis

Nie jest żadną tajemnicą fakt, że zanim doszło do wszelkich okropności, które niosła za sobą II wojna światowa, społeczność żydowska była naturalną częścią dzisiejszej ziemi lubuskiej. Skwierzyna skupiała ich wielu. Żydzi mieszkali tam najprawdopodobniej już na początku XIV w. Pozostałością po ich obecności na tych terenach, jest niesamowity cmentarz żydowski, znajdujący się 2 km na południe od centrum miasteczka.

Do 1945 r. cmentarz żydowski na wzgórzu w Skwierzynie nazywany był Judenberg, co oznacza "Żydowska Góra". Po wojnie to miejsce pamięci było wielokrotnie dewastowane, a cenne grobowce zostały rozkradzione. Cmentarz zarósł "haszczami" i, pomimo że został wpisany na listę zabytków, nikt się nim za bardzo nie interesował. Dopiero dzięki projektowi "Przywróć pamięć" w 2002 r. rozpoczęły się prace renowacyjne.

Dziś kirkut charakteryzuje się niezwykłym klimatem, a wokół niego roztacza się aura tajemniczości. Cmentarz w Skwierzynie zajmuje obszar ponad 2 hektarów. Graniczy także z cmentarzem katolickim (dawnym ewangelickim). Tak, jak przed wiekami, dwie różne kultury sąsiadują ze sobą.

Pod względem ilości nagrobków, miejsce to jest największym cmentarzem żydowskim w województwie lubuskim. Znajdziemy tu bowiem ponad 200 macew.

Najstarszy nagrobek pochodzi z 1747 roku. Skwierzyna znajdowała się wtedy w granicach Rzeczypospolitej. Na nagrobkach znajdują się najróżniejsze symbole, jak np. oko opatrzności, dłonie w geście błogosławieństwa, dzban i misa, księga, korona, lew, orzeł, jeleń, gałązka palmowa, świecznik, motyl i inne. Niektóre z nich opisano na tablicy informacyjnej, stojącej u podnóża góry.

Kamienne nagrobki na ogół posiadają wyryte inskrypcje po obydwóch stronach. Z jednej znajdziemy krótkie epitafium w języku niemieckim, z drugiej zaś dłuższe teksty w języku hebrajskim.

Cały kirkut porośnięty jest lipami oraz dębami, co ma jeszcze większy wpływ na atmosferę tego zaczarowanego miejsca pamięci.

Ponieważ Żydowska Góra znajduje się na uboczu, można mieć kłopot, aby do niej trafić. Sugeruje się dojazd drogą nr 3 ( E65), cmentarz znajduje się  przy ulicy Mickiewicza, niedaleko drogi do Międzyrzecza. 

Zwiedzając cmentarz żydowski w Skwierzynie, warto również zajrzeć w inne zakątki tego miasteczka. Godne polecenia są m.in. ratusz, budynek poczty z XIX w., Dom Rzemiosła, czy Późnogotycki kościół św. Mikołaja.