Pocysterski Zespół Klasztorny

Opis

Jeden z najpiękniejszych i najciekawszych zabytków sakralnych w całej Polsce. Jego dwie wieże górują pośród pięknego krajobrazu - zieleni drzew, domków sąsiednich miejscowości oraz oczywiście rzeki Paklicy. Ta budowla to nie tylko mury, to duch dawnych i obecnych czasów oraz ogrom historii. Pocysterski Zespół Klasztorny w Gościkowie-Paradyżu ma również duże znaczenie dla Lubuszan, to bowiem tutaj podpisano dokument powołujący do życia województwo lubuskie.

 Zespół pocysterski założono w 1230 r. Składają się na niego klasztor oraz przylegający do klasztoru kościół.

Cystersi na tych terenach osiedlili się w I połowie XIII wieku, sprowadzeni z Brandenburgii przez wojewodę poznańskiego Mikołaja Bronisza. Ten zamożny szlachcic postanowił przekazać cały swój majątek, w tym wieś Gościchowo (dawna nazwa), w ręce Kościoła, jako że nie miał potomstwa. Klasztor dysponował znacznym majątkiem. W pierwszej połowie XVI wieku zajmował powierzchnię prawie 3 tys. ha ziemi i miał w posiadaniu ok. 4 tys. ha lasów.

Tak naprawdę opactwo mieści się obecnie we wsi Gościkowo, która dawniej nosiła nazwę Paradyż, jednak wiele osób nadal posługuje się obydwoma nazwami - współczesną i historyczną. To dlatego, że niezależnie od nazwy wsi, równolegle funkcjonowała również nazwa klasztoru. Paradyż jest spolszczoną wersją łacińskiej nazwy „Paradis” - oznaczającej raj.

Rangę opactwa podnoszą związki z wieloma hierarchami kościelnymi, politykami, naukowcami, czy teologami. Do najsławniejszych z nich należą m.in. Jakub z Paradyża - wybitny teolog i filozof, Marek Łętowski - sekretarz Zygmunta III Wazy, Andrzej Załuski - biskup, wielki kanclerz koronny, współtwórca Biblioteki Załuskich oraz wiele innych osobistości i mężów stanu.

Po burzliwych losach i zniszczeniach, spowodowanych przede wszystkim wojną trzydziestoletnią, w połowie XVIII w. rozpoczęto gruntowną przebudowę klasztoru. To wówczas powstały tutaj charakterystyczne 2 wieże. W 1836 r. w Paradyżu ulokowano Królewskie Seminarium Nauczycielskie. Wiele elementów wyposażenia uległo rozproszeniu na obszarze archidiecezji gnieźnieńskiej i poznańskiej. 

Wywieziono także bogatą bibliotekę - głównie do Warszawy i Berlina.  Pozostała tylko i aż funkcja edukacyjna klasztoru, którą pełni on do dziś. W 1947 r. budynki opactwa przejęli Salezjanie. Od 1956 r. funkcjonuje tutaj Wydział Filozoficzny Gorzowskiego Diecezjalnego Seminarium Duchownego.

Kościół poklasztorny NMP i św. Marcina skrywa wielki ołtarz z 1739 roku. Znajduje się w nim obraz "Wniebowzięcie NMP” autorstwa Schefflera. W kaplicy Matki Boskiej Paradyskiej wisi cudowny obraz Madonny, który jest licznie odwiedzany przez pielgrzymów. Nad wejściem do kaplicy znajduje się również inne, ciekawe malowidło, przedstawiające opactwo paradyskie sprzed 1633 roku. W posadzce kościoła umieszczone są natomiast płyty epitafijne.

Lubuskie szczyci się tym pięknym, monumentalnym zabytkiem o dużym znaczeniu historycznym. Pocysterski Zespół Klasztorny jest zarazem miejscem kultu religijnego, wydziałem naukowym uczelni wyższej, jak również po prostu wspaniałym obiektem do zwiedzania.