Kiełcz

Opis
Pierwsze wzmianki o wsi Kiełcz (niem. Költsch) pojawiły się w 1295 r. (Kelz). Pierwotnie miejscowość miała układ ulicówki, która rozwinęła się wzdłuż lokalnej drogi z Otynia do Bytomia Odrzańskiego. Nie zachowały się informacje o średniowiecznych właścicielach miejscowości. Na początku XVI w. Kiełcz zapewne wchodził w skład majątków ziemskich Hansa von Rechenberga, który w 1525 r. przekazał kiełczańskie łąki miastu Bytom. Prawdopodobnie w końcu XVI w. wieś włączono do królewskiej domeny solnej w Nowej Soli. W 1620 r. wzmiankowany jest miejscowy młyn wodny, w 1739 r. młyn należał do Georga Liebiga. W 1771 r. otwarto we wsi szkołę ewangelicką. Dwadzieścia lat później wzmiankowano kolejny młyn - wiatrowy. W połowie XIX w. (1845 r.) we wsi znajdowało się 45 domów, szkoła ewangelicka, 3 wiatraki, 2 młyny wodne (Műhlenwerden i Költschműlle), mieszkańcy (689 osób - 48 katolików) posiadali 6 łodzi odrzańskich. Wieś wchodziła w skład domeny królewskiej miasta Nowej Soli. U schyłku XIX w. wybudowano w Kiełczu budynek restauracji, tzw. dom ludowy i remizę strażacką (obecnie budynek zaadaptowano na kościół) i założono cmentarz. W latach międzywojennych XX w. uruchomiono lokalną przeprawę promową przez Odrę, głównie w celu transportu płodów rolnych. Kilku mieszkańców trudniło się przewoźnictwem - barki transportowe. W tym samym czasie we wsi i okolicach wybudowano kilkanaście schronów bojowych i biernych, będących częścią fortyfikacji Pozycji Środkowej Odry (budowę umocnień kontynuowano również w 1944 r.). W 1926 r. Kiełcz zamieszkiwały 583 osoby.