Grabno

Opis

Grabno – niemiecka nazwa Buchholz
W 1286r. – Bucholt, później – Bucholss, stąd niemiecka nazwa Buchholz. Dosłownie znaczy to buk, buczyna, a wiec nazwa polska nie jest jej tłumaczeniem. Najstarsza wzmianka pochodzi z dokumentu margrabiego brandenburskiego, który 27.10.1286r. przekazał wieś Grabno razem z „Sulenzec" templariuszom. Ponieważ odniesieniu do Sulęcina jest to potwierdzenie wcześniejszego posiadania, możemy domyślać się, że i ta wieś mogła być objęta darowizną komesa Mroczka z 1244r. dla templariuszy. Wynikałoby z tego, że wcześniej wszedł on w posiadanie tych posiadłości z nadania Henryka Brodatego lub Henryka Pobożnego względnie biskupa lubuskiego Henryka, który w 1241r. zezwolił Mroczkowi osiedlać Niemców z okolic Sulęcina. Wieś była duża, liczyła w XIV w. 64 łany, z czego 4 łany należały do proboszcza. Dowodzi to istnienia kościoła farnego, który nie zachował się do naszych czasów. Obecny został zbudowany w 1699r., co wynika z daty na chorągiewce umieszczonej na drewnianej wieży, chociaż drewniana chrzcielnica ufundowana w 1695r. przez Cunona Fryderyka von Winninga wskazywałyby na nieco wcześniejsze powstanie świątyni.
Templariusze niezbyt długo utrzymali tę posiadłość, skoro od 1461r. znajdowała się ona w rękach rodu v.Winning. W 1715r. właścicielami wsi byli Daniel v. Winning, Geogr. Fridrich v.Winning, a część miała w lenno von Ihlow ze Smogór. Jego część zapewne objął w 1718r. niejaki Frydrich von Meyherr. Majątek składał się z 6 łanów szlacheckich, 21 łanów chłopskich i 2 łanów zagrodniczych, odebranych zapewne mieszkańcom wsi. 5 chłopów posiadało po 4 łany ziemi, 5 zagrodników po łanie, 4 łany były kościelne. Razem czyni to 58 łanów. Chłopi uprawiali głównie żyto, a także jęczmień, owies, groch, wykę trochę pszenicy, gryki, proso i lnu. Mimo kiepskiego stanu pastwisk, o które zresztą toczył się spór z majątkiem, chłopi zajmowali się skupem młodego bydła, hodowlą i sprzedażą z zyskiem. Pełnorolni chłopi posiadali łącznie 10 koni, 30 krów, 60 owiec, 20 świń i 20 gęsi. Karczmarz szynkował rocznie 12 beczek ośniańskiego piwa. W 1774r. do szkoły chodziło 12 dzieci. Grabno było w rękach v. Winningów do 1786r. Przed 1809r. majątek nabył kapitan von Rittberg. W tym czasie wieś składała się z 25 domów i liczyła 134 mieszkańców, w tym 3 chłopów, 1 półchłop, 8 zagrodników, 5 komorników, była tez kuźnia, młyn wodny oraz leśniczy na 1375 morgach lasu. Kościół filialny należał do parafii Połęcko.
Odtąd majątek bardzo często zmieniał właścicieli. Już ok. 1812r. nabył go tajny radca Pastorf, który odstąpił go w 1833r. niejakiemu Koserowi za 12020 talarów. W 1830r. wielkość majątku wynosiła ponad 3404 mórg (ponad 870 ha) Już po roku Kosser sprzedał posiadłość za 18 tys talarów. W 1842r. majątek kupił za 23 tys. talarów starosta torzymski Otto von der Hagen, który miał go do 1853r. W tym czasie posiadłość powiększyła się o prawie 400 mórg, zaś prawie dwie trzecie obszaru stanowiły lasy. 1913r. wioska liczyła 227 mieszkańców i 430 ha ziemi. Majątek obejmował 855 ha. Wieś została wyzwolona 02.02.1945 r. przez oddział 8 Armii Gwardyjskiej. W tymże roku poświęcony został kościół w okresie powojennym wieś stanowiła gromadę w gminie Ośno, a od 1953r. przez pewien czas podlegała Gromadzkiej Radzie Narodowej w Smogórach. W 1958r. liczyła 176 mieszkańców, wg Narodowego Spisu Powszechnego w 1970r. – 210 osób ( 102 kobiety), w 1978r. -187 (92 kobiety).

Źródło:www.osno.pl