Od północnych skłonów Wału Zielonogórskiego rozpościera się rozległa równina, sięgająca aż do doliny Odry. To kraina sosnowych borów i słabych piaszczystych gleb, niemal pozbawiona wody. Jej krajobraz ukształtowało ostatnie zlodowacenie bałtyckie. Na skraju wielkiego kompleksu leśnego leży tam wieś Drzonów, należąca do gminy Świdnica. Teren w okolicach wioski jest równinny. Prawie cały ten obszar pokryty jest jednym rodzajem lichych gleb polodowcowych. Naturalną okrywą tych ubogich w próchnicę utworów są lasy. Wszędzie rośnie tu suchy bór sosnowy, sporadycznie urozmaicony lasem mieszanym. Mimo niezbyt sprzyjających warunków naturalnych, już kilka tysięcy lat przed naszą erą pojawili się tutaj ludzie, którzy założyli pierwsze osady. Badania archeologiczne ujawniły w rejonie Drzonowa szesnaście stanowisk, gdzie znaleziono zabytki prehistorycznej kultury materialnej. Z reguły były to fragmenty ceramiki. Interesująca jest rozpiętość czasowa znalezisk: od neolitu aż po późne średniowiecze.
Muzeum Wojskowe |
Pierwszą historyczną wzmiankę o Drzonowie znajdujemy w sporządzonym w 1305 roku dokumencie zwanym Registrum Glogoviense. W dokumencie brak jednak informacji czyją własnością stanowił wówczas ten spory majątek. Zgodnie z poglądem Wolffa, nie potwierdzonym jednak źródłowo Drzonów został założony około 1300 roku przez niemiecką rodzinę von Rabenau, która miała otrzymać nadanie lenna z rąk Kietliczów, właścicieli Świdnicy. Według Foerstera, rodzina von Rabenau związana była z Drzonowem przez około dwieście lat, bowiem jeszcze w roku 1476 jako właściciel wioski wymieniony jest Kaspar von Rabenau z Kosierza. Zgodnie z relacją Foerstera w 1540 r. Drzonów należy do braci Wolffa i Christopha von Knobelsdorff, posiadających swój główny majątek w Letnicy i Dobrej. Po śmierci brata cały majątek przechodzi na Wolffa. Jak podaje zielonogórski historyk Huga Schmidt w źródłach z lat 1547-1555 nadal można stwierdzić związki Wolffa Knobelsdorff z Drzonowem. Według Foerstera dopiero po jego śmierci, która miała miejsce w roku 1567, Drzonów przeszedł w ręce Melchiora von Loeben z Peitz. Od XVII aż do połowy XIX wieku Drzonów – w owym czasie Drehnow – znajduje się w posiadaniu rodziny von Misitschek. Następny przekaz dotyczy roku 1853, kiedy majątek przechodzi drogą kupna w ręce Karla Leonarda von Klinckowstroem. Nowy, osiadły w Drzonowie ród utrzyma się tutaj do początku XX wieku, lecz jego potomkowie w linii żeńskiej pozostaną właścicielami wsi do 1945 roku. Zachowało się niewiele źródeł dotyczących historii Drzonowa. Archiwum gminne zostało spalone. Po 1945 roku majątek składający się z 1023,42 ha przeszedł na własność Skarbu Państwa. Tutejszy pałac przeznaczono na szkołę i mieszkania dla nauczycieli. Okresowo mieściło się tam biuro Gminnej Spółdzielni. Następnie opuszczony budynek popadł w ruinę. W roku 1973 został przejęty przez Muzeum Ziemi Lubuskiej z Zielonej Górze z zamiarem urządzenia tu pracowni i magazynów działu archeologicznego, lecz w 1977 roku zmieniono decyzję i pałac przeznaczono na Muzeum Braci Broni. Dzisiaj jest to Lubuskie Muzeum Wojskowe.
Drzonów oddalony od Zielonej Góry o 14 km, liczy 80 domów i ma 340 mieszkańców.
Lubuskie Muzeum Wojskowe w Drzonowie więcej »» |
Pałac i park w Drzonowie. Kościół p.w.św. Mikołaja
Najbardziej charakterystycznym miejscem Drzonowa jest tamtejszy Pałac i Park. Pałac usytuowany jest w środku wsi, przy krzyżujących się drogach z Leśniowa, Buchałowa i Dobrej. Na drogę wychodzi elewacja południowa, fasada zaś zwrócona jest na północ w stronę parku o niedużej powierzchni, urozmaiconego małym stawkiem. Zabytkowy park rozciąga się wzdłuż granicy wioski, omijający teren przykościelny. Jego zachodnią granicę wyznacza aleja kasztanowa, biegnąca wzdłuż bocznej elewacji pałacu i prowadząca do dawnego podwórza gospodarczego na północ od parku. Niegdyś podwórze zamykały trzy pierzeje zabudowań folwarcznych.
W skąpej literaturze tyczącej historii Drzonowa brak jest wzmianek odnoszących się do historii pałacu. Jedyną przesłanką pozwalającą w przybliżeniu określić czas jego budowy oraz późniejszych zmian są dwie umieszczone w tympanonie daty – rok 1816 i 1868. Na początku XIX wieku Drzonów znajdował się jeszcze w rękach zasiedziałej tu już od XVII wieku rodziny von Misitschek.
Wzniesiony w tym czasie pałac, którego budowę ukończono jak należy sądzić około 1816 roku, powstał z inicjatywy nieznanego z imienia przedstawiciela tej rodziny, być może ojca nieletnich braci baranów von Misitschek. Zbudowana w pierwszym dwudziestoleciu XIX wieku drzonowska siedziba została nieznacznie tylko zmieniona podczas przebudowy w roku 1868. Przebudowa ta nie zmieniła w zasadniczy sposób ani bryły pałacu ani też układu jego wnętrz. Do korpusu pałacu o identycznym jak poprzednio gabarycie przystawiono wieloboczne ryzality – w elewacji wschodniej i południowej – bądź wykusz jak w elewacji zachodniej; przebudowano środkową partię fasady oraz wprowadzono dość radykalne zmiany w elewacji południowej. Mimo, że elewacje zostały zmienione w pięćdziesiąt lat po jego wzniesieniu, to jednak przebudowa ta nie zatarła zasadniczych cech pozwalających włączyć architekturę pałacu w Drzonowie do licznej grupy obiektów powstałych pod wpływem działalności Davida Gilly’ego, takich np. jak pałac w Sieglitz. Nieznany z nazwiska projektant drzonowskiej siedziby, pozostający pod wpływem czołowych architektów berlińskich, opracował zgodnie z obowiązującymi tendencjami również wnętrze obiektu. Na uwagę zasługuje tutaj sposób rozwiązania hallu, którego przesklepiona partia oddzielona jest arkadą, zlokalizowanie głównej sali nie na osi budynku lecz z boku oraz nieeksponowanie klatki schodowej.
Oprócz klasycystycznego pałacu z 1816 roku przebudowanego w 1868 roku Drzonów posiada jeszcze dwa obiekty zabytkowe; park w zespole pałacowym z połowy XIX wieku oraz murowany kościół filialny p.w. św. Mikołaja, wzniesiony w 1817 roku.
Kościół parafialny w Drzonowie, wzmiankowany po raz pierwszy w papieskim Dokumencie Awiniońskim z 1376 roku. W XVI wieku został przejęty przez luteranów. Jak wynika z dokumentów pochodzących z 1670 roku, około 1570 roku Kościół został wzniesiony na nowo bądź też przebudowany. Ponieważ Kościół parafialny nie mógł pomieścić wszystkich wiernych, ciągnących w dobie kontrreformacji do Drzonowa z przygranicznych regionów Śląska, w majątku należącym do ówczesnego właściciela wioski Siegmunda Friedricha von Misitschek, wybudowano nowy drewniany kościół tzw. folwarczny. Od 1742 roku po włączeniu Śląska do Prus, świątynia ta stała pusta i z czasem została rozebrana. W roku 1802 stary kościół parafialny strawił pożar. Odbudowany został, z powodu zamętu w czasach wojen napoleońskich, dopiero w 1817 roku z ofiar zbieranych przez wiernych na Śląsku i w Marchii Brandenburskiej. W ówczesnym kształcie przetrwał do dzisiaj. Z jego oryginalnego wyposażenia zachowały się organy i dzwon, odlany w 1809 roku przez E.L.W. Thiele z Berlina. Jedenastogłosowe organy sygnowane są jako “Opus 392”. Najstarszy zapis remontowy, umieszczony we wewnętrznej stronie szafy organowej pochodzi z 1893 roku. Po wojnie kościół stał pusty. Kiedy w połowie października 1945 “repatrianci” ze wschodu dowiedzieli się, że w Letnicy odprawi msze przyjezdny ksiądz, trzydzieści osób poszło tam na pieszo, aby pozyskać kapłana do drzonowskiego kościoła. Owym księdzem okazał się Władysław Terlikowski, który właśnie przyjechał z województwa Tarnopolskiego, znad Zbrucza i został pierwszym proboszczem w Świdnicy. Po wprowadzeniu kilku zmian, ksiądz Terlikowski poświęcił kościół 6 grudnia 1945 roku na świętego Mikołaja – stąd wzięło się dzisiejsze wyzwanie. Początkowo msze odprawiał raz w miesiącu. Aż do początku lat pięćdziesiątych ślubów udzielano tylko w Świdnicy.
Źródło:
Publikacje Stowarzyszenia Przyjaciół Gminy Świdnica
www.swidnica.zgora.pl