Historia miejsca sięga odległych czasów średniowiecza. 29. 01.1230 roku rycerz Mikołaj Bronisz (herbu Wieniawa) podpisał akt darowizny, na mocy którego tereny przeszły w ręce opata cystersów i braci zakonnych z Lehnina (Brandenburgia). W roku 1234 poznański biskup Paweł polecił rozpoczęcie budowy nowej świątyni p. w. św. Marcina. Rok później wyrażono zgodę na założenie we wsi Gościchowo filii zakonnej. I tak na rok 1236 datuje się początek działalności klasztoru Wniebowzięcia NMP, który prowadziło wówczas 12 mnichów i opat. Wieś znana do tej pory jako Goscichowo otrzymała nazwę Paradius Matris Dei (Raj Matki Boskiej), z czego z czasem utworzona została nazwa polska- Paradyż. Tereny i włości należące do opactwa powiększały się w zawrotnym tempie. W roku 1534 w posiadaniu zakonu znajdował się znaczący majątek: około 21 wsi, co tworzyło powierzchnię 29482 ha i 4000 ha lasów. Dawało to opactwu spore dochody, co umożliwiało rozbudowę kościoła i klasztoru, a także utrzymanie tego. W roku.... miejsce zostało opuszczone przez braci cystersów. A w roku 1836 zapadła decyzja, że zabudowania klasztorne staną się siedzibą Królewskiego Katolickiego Seminarium Nauczycielskiego, gdzie kształcić miałoby sie germanizatorów z  terenów prowincji poznańskiej. Jednak plan ten nie został wykonany i ostatecznie utworzono tam ośrodek polskości, który zrzeszał mieszkańców tamtejszych terenów. Seminarium funkcjonowało do 31.03. 1926 roku.

W latach 1922- 1939 działała w dawnych budynkach klasztornych średnia szkoła ogólnokształcąca. Potem, w maju 1939, otwarty został zakład kształcenia nauczycieli III Rzeszy, a pod koniec II wojny światowej pracowali tu specjaliści Luftwaffe. Opiekę nad przyklasztornym kościołem sprawował niemiecki kapelan. W 1945 r. Paradyz zajęły wojska radzieckie. Utworzyli oni z kościoła i budynków dawnego klasztora magazyny. 1947 rok to czas, w którym Paradyż należał do zgromadzenia Księży Salezjanów. Wówczas otwarto tu internat dla chłopców. Placówka nie działała jednak długo i dekretem z dnia 26.09.1952r. powołano Wydział Filozoficzny Gorzowskiego Diecezjalnego Seminarium Duchowego. Od 1961 całe Seminarium Duchowe z Gorzowa Wielkopolskiego przeniosło się do Paradyża. Wtedy rozpoczęto również prace remontowe, co upiększyło i poprawiło stan techniczny budynków pocysterskich. Dziś poklasztorny kompleks to oficjalna siedziba filii Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Ze względu na swą architekturę, jest to także cel wycieczek krajowych i zagranicznych. Organizowane sa tu  również spotkania artystów, polityków, naukowców i duchownych.

WAŻNE DATY:

1967r.- wizyta ks. Angostino Casaroli- podsekretarza Kongregacji Nadzwyczajnych Spraw Kościoła;
1971r.- I Konferencja Episkopatu Polski; wizyta ks. kard. St. Wyszyńskiego i ks. kard. K. Wojtyły;
1989r.- II Konferencja Episkopatu Polski;
1985r.- początek wydawania własnego czasopisma zatytułowanego "Studia paradyskie";
2003r.- III Konferencja Episkopatu Polski z okazji Tysiąclecia Męczeńskiej Śmierci Pięciu Braci Miedzyrzeckich.

MUZYKA W RAJU

W Pocysterskim zespole klasztornym w Gościkowie-Paradyżu odbędzie się festiwal muzyki dawnej. Festiwal zyskuje coraz większe uznanie i można już śmiało powiedzie, że gości międzynarodowe sławy. W tym roku głównym tematem jest barok...

więcej»

Muzeum Paradyskie

Muzeum Paradyskie, które mieści się w pocysterskim XIII-wiecznym zespole klasztornym w Gościkowie - Paradyżu, obecnie siedzibie Zielonogórsko-Gorzowskiego Diecezjalngo Wyższego Seminarium Duchownego. Inauguracja działalności Muzeum nastąpiła 14 października 1999 roku i zbiegła się z rozpoczęciem kolejnego - 52 roku akademickiego w Seminarium. W uroczystości otwarcia wzięła udział duża liczba gości, wśród których było kilku dyrektorów muzeów lubuskich, rektorzy wyższych uczelni, władze samorządowe i administracyjne. Otwarcia nowego muzeum dokonał Ordynariusz Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej ks. biskup dr Adam Dyczkowski w obecności JM Rektora paradyskiego seminarium ks. dr Ryszarda Tomczaka.

Zanim stworzono obiekt, w którym oddano hołd tradycji, historii i kulturze, trzeba było wykonać wiele prac budowlanych (wyłożyć posadzkę, osuszyć tynki, założyć nowe instalacje elektryczne i grzewcze), by z pomieszczeń starego magazynu żywnościowego, który jeszcze wcześniej w XIX wieku był stajnią, uzyskać obecny stan. Ekspozycja została zrealizowana w sposób imponujący. Przygotowana z niezwykłą starannością, robi duże wrażenie. Nowoczesne gabloty z odpowiednim oświetleniem, specjalnie przystosowane do ornatów i naczyń liturgicznych, stwarzają dobre warunki do eksponowania zabytków.

W muzeum zobaczyć można pamiątki historyczne jakie pozostawili po sobie cystersi paradyscy. Są to przede wszystkim cenne starodruki z XVII i XVIII wieku pozostające do dziś w zbiorach paradyskiej biblioteki. Wymienić należy Torę - pięcioksiąg Mojżesza, “Dzieła” Tomasza a Kempis, “Roczne dzieje kościelne” Piotra Skargi oraz różnego rodzaju księgi liturgiczne. Na wystawie znajdują się także zabytkowe monstrancje, naczynia i stroje liturgiczne, m.in. barokowa monstrancja pozłacana z przełomu XVII i XVIII wieku, bogato zdobiony krzyż procesyjny w stylu barokowym z XVII wieku, wczesnobarokowy pojemnik na wodę do obmycia rąk przed sprawowaniem liturgii (tzw. Lavabo), szaty liturgiczne z tego samego okresu, jak również zrekonstruowane stroje dawnych cystersów. W muzeum można zobaczyć relikwiarze świętych Kościoła katolickiego wypożyczone z kolekcji przyklasztornego kościoła, która należy do bogatszych w skali Polski. Wyjątkowym eksponatem jest sutanna Ojca Świętego Jana Pawła II, która jest darem papieża dla diecezji zielonogórsko-gorzowskiej w związku z Jego pobytem w Gorzowie 2 czerwca 1997 roku. Cennym uzupełnieniem jest kolekcja obrazów. Na ścianach wiszą m.in.: portret trumienny Augustyna Dobrowolskiego - opata paradyskiego z XVIII wieku, obraz pędzla J. C. Schafflera z przełomu XVII/XVIII wieku „Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny”, którego wierna replika znajduje się w ołtarzu głównym paradyskiego kościoła, „Życiorys św. Bernarda z Clairvaux” - dzieło nieznanego malarza z XVII wieku oraz płaskorzeźba „Sądu ostatecznego” Herkulesa Christiana z XVIII wieku.

Muzeum paradyskie zlokalizowane jest w zabytkowych pomieszczeniach klasztoru, przyległych do kościoła Wniebowzięcia NMP i św. Marcina okalających gotycki wirydarz. Historyczne wnętrza wraz z jego eksponatami wprowadza zwiedzających w wyjątkową atmosferę Paradyża sprzed kilkuset lat i pozwala podziwiać piękno kultury materialnej Kościoła. Wizytę w muzeum należy koniecznie połączyć ze zwiedzeniem kościoła. Seminarium mieści się w poklasztornym zespole cysterskim, który jest cennym obiektem zabytkowym, składającym się z kościoła, klasztoru i przyklasztornego ogrodu z ekspozycją rzeźb. Paradyż to dawna nazwa obecnego Gościkowa, w którym w 1230 roku wojewoda poznański Mikołaj Bronisz osadził zakon cystersów, oddając im wieś, aby założyli nowe opactwo. Wówczas nastąpiła zmiana nazwy Gościkowa na Paradisus Matris Dei, od której utworzono polską nazwę - Paradyż. Król Władysław Łokietek w 1327 roku wydał specjalny dokument, na mocy którego Paradyż przeszedł pod opiekę króla Polski. Klasztor odegrał dużą rolę w utrzymaniu polskości na tych terenach. Stąd pochodził Jakub z Paradyża - profesor Akademii Krakowskiej i rektor Uniwersytetu w Erfurcie, który był polskim uczestnikiem soboru w Bazylei. Po rozbiorach Polski rząd pruski upaństwowił dobra opactwa, a w 1834 roku zlikwidował klasztor. W latach 1836-1926 czynne było tu seminarium nauczycielskie, w którym wykładał m.in. Antoni Kiszewski, autor kilku cennych podręczników szkolnych.

Budowę kościoła i klasztoru rozpoczęto w 1234 roku, a ukończono w drugiej połowie XIII wieku. Ważniejsze przebudowy przeprowadzono w XVI i XVII wieku. Zwiedzając kościół, który przebudowano po pożarze w 1722 roku nadając mu charakter późnobarokowy, warto zwrócić uwagę na wysokiej klasy artystycznej ołtarz główny z 1739 roku z rzeźbionymi figurami i obrazem Wniebowzięcia NMP. Pośród cennej kolekcji obrazów z XVII i XVIII wieku znajduje się przedstawienie fundacji opactwa przez Bronisza oraz wyobrażenie bitwy z Tatarami w 1241 roku pod Legnicą, w której fundator poległ. Do znanych należy również XVII-wieczny wizerunek Matki Boskiej Paradyskiej, który jest obiektem częstych pielgrzymek. Zwiedzanie muzeum, połączone ze zwiedzaniem zabytkowego kościoła, możliwe jest przez cały tydzień w godzinach od 9.00 do 17.00 z wyjątkiem godzin przedpołudniowych we wtorek i niedzielę. Za muzeum odpowiedzialny jest jeden z alumnów Seminarium Duchownego.

Źródła m. in.: A. Toczewski – „Otwarcie Muzeum Paradyskiego” w http://www.zgora.pl/muzeum/museion/marzec00/index.html
oraz http://www.hotelmaria.com.pl/atrakcje.html
http://gim1.swiebodzin.pl/podstrony/WSIE/par.html

tekst nadesłał:  Staszek Pietkiewicz

MUZYKA W RAJU

W Pocysterskim zespole klasztornym w Gościkowie-Paradyżu odbędzie się festiwal muzyki dawnej. Festiwal zyskuje coraz większe uznanie i można już śmiało powiedzie, że gości międzynarodowe sławy. W tym roku głównym tematem jest barok...

więcej»