Zdj. Kościół w Chartowie, www.slonsk.pl |
Chartów położony jest na uboczu trasy prowadzącej z Poznania do Berlina, przy lokalnej drodze Ośno Lubuskie – Słońsk. Założona na planie owalnicy wieś do dzisiaj zachowała czytelność układu. W centrum wsi, na nawsiu wzniesiono kościół. Teren przykościelny został ograniczony poprzez wydzielenie wąskiego
pasa zieleni, okalającego budynek i otoczonego murem ceglanym z metalową siatką. Dawniej przynależny do kościoła teren był znacznie większy.
Niewiele posiadamy informacji na temat historii wsi, jak i kościoła. W roku 1427 podpisano akt sprzedaży Słońska oraz pobliskich miejscowości, w tym Chartowa, joannitom. Kościół wymieniany jest już jednak w 1405 r. Zasadnicze znaczenie w historii miejscowości odegrała reformacja, której założenia przyjęte zostały bardzo szybko. W roku 1576 wzniesiono w miejscowości nowy kościół odpowiadający potrzebom protestantów. W 1828 r. na miejscu starszego, wybudowano obecny , być może z wykorzystaniem wcześniejszych fundamentów. W roku 1909 dobudowano do niego kruchtę poprzedzającą wejście główne.
Kościół wybudowano w konstrukcji szkieletowej z wypełnieniem ceglanym. Założony został na rzucie prostokąta z niewielką kruchtą od strony zachodniej. Korpus nawowy nakryto dachem trójspadowym, z którego przy zachodnim szczycie wyprowadzono wieżę zwieńczoną dachem namiotowym. Kruchtę nakryto dachem dwuspadowym. Elewacje zostały zakomponowane poprzez prosty układ rygli i słupów w narożnikach wzmocnionych dodatkowo zastrzałami. Obecnie zastrzałami. Obecnie wypełnienia międzyryglowe trzech ścian korpusu nawowego i kruchty pozbawione są tynków, choć pierwotnie były nimi wykończone. Tynki położone są jedynie na elewacjach wieży i ścianie szczytowej nawy. Zachowany jest pierwotny układ okien w elewacjach bocznych. W elewacji wschodniej, w związku z reorganizacją wnętrza, otwór okienny zamurowano. Wprowadzono także nową stolarkę okienną, którą ukształtowano na wzór dawnej – neogotyckiej, posiadającej charakterystyczne dla okresu powstania formę ostrołukowych okien z dostosowaniem całości do układu konstrukcyjnego utworzonego przez słupy i rygle.
Zdj. Kościół w Chartowie, www.slonsk.pl |
Niewielkie wnętrze przekryto otynkowanym drewnianym stropem z fasetą.
W narożniku północno-wschodnim wtórnie wydzielono zakrystię. Empory częściowo zlikwidowano usuwając ich północną część. W przestrzeni nawy dominują obecnie dwa masywne filary podtrzymujące chór i tworzące konstrukcję wieży.
Kościół po wojnie został przejęty przez napływającą polską ludność katolicką. Tuż po roku 1945, adaptując wnętrze do nowej liturgii, usunięto emporę północną,
a elementy z niej pochodzące wykorzystano częściowo do wydzielenia zakrystii.
W roku 1965 przeprowadzono gruntowny remont wieży. Obecnie kościół jest nieużytkowany. Od kilku lat trwają w nim prace remontowe.
Źródła informacji: www.slonsk.pl oraz http://www.lwkz.carbomedia.net/monument/show/id/626. Autorem tekstu jest M. Szymańska-Dereń.