Muzeum Obozów Jenieckich jest samorządową instytucją kultury, której organizatorem jest miasto Żagań. Muzeum powstało w 1971 roku na terenach obozów jenieckich, w celu upamiętnienia wszystkich jeńców przebywających w różnych okresach historii w żagańskich obozach.
Historia obozów w Żaganiu (Sagan) jest związana z wojskowym charakterem miasta, a jej początek sięga XIX w.
W czasie I wojny światowej 1914 – 1918 władze niemieckie utworzyły na dawnym poligonie wojskowym na południe od miasta Gefangenenlager Sagan, w którym przetrzymywano przede wszystkim żołnierzy z Carskiej Armii Rosyjskiej oraz Francuzów.
Po wybuchu Powstania Wielkopolskiego w 1919 roku, w opuszczonym przez jeńców obozie, władze niemieckie umieściły powstańców oraz internowanych działaczy polonijnych, głównie z Leszna i Rawicza.
Podczas II wojny światowej w okolicy Żagania działały obozy jenieckie:
- obóz przejściowy w Koninie Żagańskim (Dulag Kunau) - funkcjonował od października 1939 roku do maja 1940 roku. Przetrzymywano tu około 6 tysięcy polskich jeńców z wojny obronnej 1939 roku.
- obozy w Świętoszowie (Neuhammer), Stalag VIII E - przeznaczony dla jeńców wielu narodowości i Stalag 308 - przeznaczony dla jeńców radzieckich.
W Sagan w 1939 roku utworzono Stalag VIII C, przeznaczony dla podoficerów i szeregowych żołnierzy wojsk lądowych. Przebywali tu na początku Polacy, a następnie Francuzi, Belgowie, Brytyjczycy i inni. Od 1943 roku byli w Żaganiu jeńcy włoscy, a w 1944 roku słowaccy i 101 powstańców warszawskich. Jeńcy w obozie musieli pracować. W chwili ewakuacji, 8 lutego 1945 roku, w ewidencji obozowej było ponad 49 tysięcy jeńców.
Drugim obozem ulokowanym w sąsiedztwie Stalagu VIII C był utworzony wiosną 1942 roku Stalag Luft 3. Był to obóz przeznaczony dla oficerów Sił Powietrznych Armii USA (USAAF) i Królewskich Sił Powietrznych (RAF), czyli lotników z Wielkiej Brytanii, Australii, Nowej Zelandii, RPA, Kanady oraz krajów europejskich Czech, Francji, Norwegii, Belgii, Holandii, Litwy, Grecji oraz Polski.
24 marca 1944 roku, w sektorze północnym Stalagu Luft 3 zorganizowano masową ucieczkę, która przeszła do historii jak The Great Escape. Specjalnie wykonanym tunelem „Harry” z obozu uciekło 76 jeńców. Tylko trzem z nich udało się zbiec do Wielkiej Brytanii. Pozostałych złapano. Na osobisty rozkaz Hitlera, znany jako Sagan Befehl, 50 jeńców zamordowano. Historia żagańskiej ucieczki została zekranizowana przez Hollywood. W 1963 roku powstał amerykański film „The Great Escape”, w którym główne role zagrali Steve McQueen i Charles Bronson.
W rejonie budynku Muzeum znajduje się pomnik z 1961 roku poświęcony jeńcom Stalagu VIIIC, makieta tunelu ucieczkowego oraz replika drewnianego baraku jenieckiego Stalagu Luft 3.
Muzeum czynne od wtorku do piątku w godz. 10.00 do 16.00, a w soboty i niedziele w godz.10.00 do 17.00.
W okresie od 1 listopada do 1 marca w soboty oraz niedziele muzeum czynne w godz. 10:00-16:00.
Ceny biletów wstępu do muzeum:
Normalny: 15,00 zł
Ulgowy: 10,00 zł
Bezpłatny wstęp dla dzieci do 7 lat.
Adres
Muzeum Obozów Jenieckich
ul. Lotników Alianckich 45, 68-100 Żagań
tel/fax +48 68 4784994
