Borowy Młyn

Opis

Borowy Młyn - północna część wsi położona jest pośród malowniczego krajobrazu kemów, obszaru niewysokich pagórów i obniżeń. Pierwsze ślady pobytu ludzi sięgają tutaj epoki kamiennej. Kolejne znaleziska z tego obszaru datowane są na lata 1700-700 p.n.e., a z okresu kultury łużyckiej (lata 700-400 p.n.e.) odkryto tutaj cmentarzyska. Badania wykopaliskowe mówią nam także o istnieniu od IV do XII w n.e. osady , której ludność zajmowała się hutnictwem żelaza, na co wskazują odnalezione pozostałości po licznych dymarkach. Jako surowiec wykorzystywano pobliskie złoża rudy darniowej występującej płytko na podmokłych łąkach. Do niedawna jeszcze tę część Borowego Młyna położoną tuż przy granicy Pszczewa określono nazwą Wielkie Błota. Południowa część wsi Borowy Młyn położona jest na przesmyku między jeziorem Chłop i Wędromierz. To  usytuowanie decyduje o wyjątkowych walorach krajobrazowych tego miejsca, lecz także wskazuje na jego znaczenie obronne. W pobliżu jeziora Wędromierz znajduje się bowiem grodzisko z wczesnego średniowiecza. Osada Borowy Młyn została zniszczona w 1157 roku w czasie najazdu cesarza niemieckiego Fryderyka Barbarossy, który podjął wyprawę pod pretekstem obrony wygnanego króla Polski Władysława II. Ponowna lokacja wsi miała miejsce w XVII wieku. Wtedy Borowy Młyn był własnością biskupów poznańskich i wchodził w skład klucza pszczewskiego. Na terenie wsi znajdował się młyn i mielcuch, w którym przechowywano i suszono słód do ważenia piwa. Miejscowość tę nazywano również Wodnym Młynkiem. Po II rozbiorze Polski dobra biskupie Borowego Młyna zostały skonfiskowane przez władze pruskie. Dzisiejszy, rozproszony układ zabudowy zagrodowej pochodzi z XIX i XX wieku. Pod koniec stycznia 1945 roku w okolicach Borowego Młyna rozegrała się bitwa, w czasie której Niemcy przez dwa dni bronili przesmyku między jeziorem Chłop i Wędromierz. Do dziś możemy zobaczyć zachowany z tych czasów budynek strażnicy granicznej oraz żelbetonowy bunkier w którym mieściło się stanowisko broni maszynowej. We wsi przetrwały rzadkie dziś na tych terenach budynki całkowicie drewniane w technice szachulcowej, a unikatem jest drewniana stodoła kryta strzechą. W okolicy Borowego Młyna, nad jeziorem Mały Gołyń znajduje się rezerwat przyrody, w którym ochronie podlegają rzadkie rośliny torfowiskowe jak rosiczka okrągłolistna, mchy torfowce czy kłoć wiechowata.
Ukryte w lesie są także dwa użytki ekologiczne. Te niewielkie, płytkie jeziorka stanowią lokalne ostoje przyrody chronionych gatunków np. traszki czy kumaka nizinnego. W stawie, na terenie sadu wiśniowo-śliwowego niedaleko Pszczewa zamieszkuje rzekotka drzewna, najmniejszy z płazów polskich, ale o wielkim głosie. W okresie godowym śpiew samców jest bowiem słyszany nawet z odległości kilku kilometrów.

Jezioro Chłop
(powierzchnia 215 ha, długość 4100 m, szerokość 970 m, głębokość maksymalna 23 m) - jest to typowe jezioro rynnowe, długie, głębokie, o nierównym dnie, z licznymi wygięciami osi jeziornej, zatokami i półwyspami. Akwen zasilany jest wodami trzech dopływów; dwa płyną z sąsiednich mniejszych jezior (Pszczewskie, Trzy Tonie), trzeci prowadzi wody z łąk. Odpływ na południowym krańcu łączy jezioro Chłop z jeziorem Wędromierz i dalej z ciągiem jezior obrzańskich i zbąszyńskich. Wokół akwenu przeważają lasy, wchodni brzeg jest wyższy, ciągną się tu wzniesienia, z których najwyższa jest Górka Wysoka 101 m n.p.m. Z uwagi na znaczne walory przyrodnicze jezioro jest intensywnie wykorzystywane na potrzeby turystyki i rekreacji. Nad brzegami leży kilka ośrodków wypoczynkowych, liczne domki letniskowe i dwa pola namiotowe.

Jezioro Wędromierz (powierzchnia 74 ha, długość 1500 m, szerokość 1000 m, głębokość maksymalna 11 m) - posiada dobrze rozwiniętą, urozmaiconą linię brzegową. Otoczenie jeziora w ponad 60% stanowią lasy. Zbiornik zasilany jest trzema dopływami z położonych w pobliżu jezior: Chłop, Silna Duża i Stobno. W południowej części jeziora znajduje się odpływ do jeziora Rybojadło (0,5 km). Na północnym brzegu zlokalizowano jedyne nad tym zbiornikiem pole biwakowe.