BRÓJCE (Brodcza, Braudazendorf, Brausze, Brätz) - niegdyś miasto, obecnie wieś położona ok. 14 km na południowy zachód od Trzciela przy drodze nr 2, pomiędzy Trzcielem a Świebodzinem. PKS. Sklepy. Hotel. Poczta.
Znajdują się tu dwa neogotyckie kościoły, poewangelicki p.w. Św. Michała z pocz. XX r. i drugi p.w. Najświętszej Marii Panny z lat 1859-60. Oba kościoły wzniesione zostały na rzucie prostokątów, z węższymi, niższymi, zamkniętymi wielobocznie prezbiteriami oraz monumentalnymi wieżami, zwieńczonymi strzelistymi, ostrosłupowymi hełmami. Ich ściany oblicowane zostały czerwoną cegłą. Bardziej okazale prezentuje się kościół poprotestancki. Jego elewacje zdobią ostrołukowe, tynkowane blendy. W kościele p.w. Najświętszej Marii Panny zachował się natomiast barokowy ołtarz z 1709 roku, przeniesiony tu ze spalonej w 1807 roku wcześniejszej świątyni katolickiej.
W Brójcach zachowało się pierwotne rozplanowanie miasteczka rozciągniętego wzdłuż dwóch głównych ulic z dużym prostokątnym rynkiem pośrodku.
HISTORIA
Średniowieczne miasteczko Brójce zostało założone na prawie magdeburskim, nadanym w 1428 roku przez króla Władysława Jagiełłę. Prawa te potwierdził w 1603 roku król Zygmunt III Waza. Nazwa miasta pochodzi od nazwy królewskiego lasu Brodcza. Od XVII w. pojawia się w dokumentach niemiecka forma Brätz. Podstawą gospodarki miasta było rolnictwo i rzemiosło oraz obywające się tu targi i jarmarki. W XVII wieku rozwinęło się sukiennictwo, które do rozbiorów było podstawowym zajęciem miejscowej ludności. Upadek miasta rozpoczął się po rozbiorach, w 1807 r. wielki pożar zniszczył całkowicie pierwotną zabudowę.
W okresie II wojny światowej istniał w Brójcach obóz pracy przymusowej, którego ofiary uczczono pomnikiem.
CIEKAWOSTKI
Przez stulecia w Brójcach żyli obok siebie Polacy, Niemcy i Żydzi, świadczą o tym resztki zabytkowych cmentarzy (ewangelicki i żydowski kirkut), oraz dwie świątynie (budynek synagogi zachował się, ale utracił dawne cechy).
Istniało tu ponoć siedem młynów wietrznych (wiatraki) i młyn wodny na Gniłej Obrze.
Na północny zachód od wsi, na lewym brzegu Gniłej Obry, rozciąga się utworzony w 1972 roku rezerwat przyrody Czarna Droga o powierzchni 21,95 ha.
Źródła:
www.miedzyrzecz.biz, www.miedzyrzecz.pl, www.trzciel.pl
B. Kucharski - Infornator Turystyczno-Krajoznawczy Województwa Gorzowskiego
Zdjęcia:
Staszek Pietkiewicz
