Kaława (Calava, Kalow, Kalou), duża wieś położona przy drodze z Gorzowa Wielkopolskiego do Zielonej Góry, 9 km na południe od Międzyrzecza. PKS. Sklepy.

HISTORIA:
Miejscowość o średniowiecznej metryce, wzmiankowana w 1257 roku jako własność cystersów z Gościkowa, wtedy to książę Przemysław I nadał klasztorowi paradyskiemu immunitet i zezwalał na lokacje wsi na prawie niemieckim, w tym Calava. Nazwa wsi ma charakter topograficzny i pochodzi od słowa kał - błoto. W 1460 r. król Kazimierz Jagiellończyk ustalił dla Kaławy wymiar ciężarów i świadczeń na rzecz zamku w Międzyrzeczu. Kościół parafialny w Kaławie ufundowany został przez cystersów paradyskich zapewne już w 2 poł. XIII wieku. Źródła archiwalne wzmiankują tę świątynię od 1435 r. Podczas szwedzkiego potopu w 1655 r. kościół kaławski został złupiony i spalony przez Szwedów, odbudowany w latach 1668-9 spłonął w 1733 r. W 1796 r., po trzecim rozbiorze Polski, rząd pruski przejął wszystkie dobra kościelne i odtąd wieś podlegała urzędowi w Starym Dworze. W 1909 r. wybudowano linię kolejową z Międzyrzecza do Toporowa oraz uruchomiono urząd pocztowy.

We wsi kościół barokowy z lat 1668-99, odbudowany po pożarze w 1740 r. Około 2km na zachód od centrum Kaławy, za zabudowaniami byłego PGR przebiegają fragmenty umocnień Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego zwane zębami smoka. W podziemiach znajduje się rezerwat Nietoperek. Kaława leży na granicy utworzonego 30 września 1997 roku Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego Uroczyska Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego.

Źródła:
http://www.miedzyrzecz.biz, http://www.kalawa.salezjanie.pl,
http://www.miedzyrzecz.pl, www.bunkry.pl
Zdjęcia Staszek Pietkiewicz