Rzeka Warta
Trzecia co do długości rzeka w Polsce to Warta. Jej źródła znajdują się na

Okolice Świerkocina fot. Wojciech Zieleniewski

Wyżynie Krakowsko – Częstochowskiej w miejscowości Zawiercie na wysokości 377 m npm.  Nazwa tego miasta pochodzi od rzeki, która ma tu swoje początki, „za Wartą”. Długość rzeki to 808 km w tym całość leży na terytorium Polski. Gdyby tylko ta długość była brana pod uwagę Warta byłaby drugą najdłuższą rzeką w Polsce. Jej bieg dzieli się na trzy części: górny, środkowy i dolny. Pierwszy z nich rozpoczyna się u źródeł rzeki i kończy w okolicach Konina, tam natomiast rozpoczyna się odcinek środkowy, który kończy się w miejscowości Santok. Ostatni dolny odcinek rozpoczyna się w Santoku i kończy w Kostrzynie nad Odrą gdzie Warta uchodzi do Odry. Fragment ten o długości 68,2 km leży na terenie województwa lubuskiego. Jest on niezwykle istotny gdyż stanowi część międzynarodowej drogi wodnej numer E70.
Poniżej Skwierzyny uchodzi do Warty ostatni większy dopływ lewobrzeżny - Obra, która przez system kanałów melioracyjnych ma połączenie z Odrą. Pojawiają się wały przeciwpowodziowe, które obejmują koryto rzeki aż do Kostrzyna. Warta zdecydowanie skręca na północ, by pod Santokiem, przy ujściu największego swojego dopływu - Noteci, skierować się na zachód.

Koło Nowego Dworu fot. Wijciech Zieleniewski

Do Gorzowa Wielkopolskiego rzeka płynie początkowo pod wysoką krawędzią Równiny Gorzowskiej, a poniżej Gorzowa sztucznym i obwałowanym korytem przez zalewowy Basen Słoński. Do Odry uchodzi na wysokości 10,5 m n.p.m., już na terenie niemieckiej kotliny Freienwalde na przedmieściach Kostrzyna. Ostatnie 20 km koryta Warty przebiega terenami najmłodszego w Polsce Parku Narodowego "Ujście Warty". Chroni on wielkoobszarowe płytkie rozlewiska rzeczne, powstające z reguły na wiosnę pomiędzy Słońskiem a Kostrzynem, które upodobały sobie na lęgowiska i postoje w trakcie przelotów liczne gatunki ptaków.
Roślinność zlewni Warty stanowią lasy mieszane i liściaste typu subatlantyckiego, których strefa ciągnie się od Wysp Brytyjskich i Francji do Europy Wschodniej. Największe powierzchnie w tej strefie zajmują dąbrowy, buczyny i grądy.
Typ lasu zmienia się w zależności od warunków lokalnych - na glebach bielicowych wykształconych na piaskach, zwiększa się udział gatunków iglastych, na obszarach podmokłych i w dolinach rzek, występują olchy i lasy łęgowe. Pierwotna roślinność nie zachowała się w zlewni Warty; jedynie miejscami występują skupiska roślinności zbliżone do naturalnej.
Aby zapobiec niszczeniu najcenniejszych ekologicznie elementów środowiska naturalnego ustanawia się obszary podlegające prawnym formom ochrony przyrody.
W Regionie Wodnym Warty obszary parków narodowych

Pod Santokiem fot. Wojciech Zieleniewski

, krajobrazowych i rezerwatów (bez obszarów chronionego krajobrazu) zajmują ok. 11,5% powierzchni. Razem z terenami chronionymi w programie NATURA 2000 daje to 22% powierzchni regionu wodnego.
Na terenie województwa lubuskiego znajduje się Park Narodowy „Ujście Warty” obejmujący obszar ok. 8000 ha. Został od w 2001 roku wyodrębniony z ponad 20 tysięcznego obszaru Parku Krajobrazowego „Ujście Warty”.
W systemie ekologicznym rzeki są elementem środowiska, odpowiadającym za kształtowanie powiązanych z nimi typów siedlisk (wodnych i bagiennych) wraz ze wszystkimi towarzyszącymi im grupami organizmów. Każda rzeka tworzy swój własny ekosystem, podzielony na odcinki różniące się pod względem charakteru podłoża, prędkości przepływu, wykształcenia brzegów i własności chemicznych samej wody.
W zależności od tych warunków, rzekę zamieszkują określone grupy organizmów wodnych (ryb i innych grup). Ekosystemy te są wrażliwe na ingerencję w koryto rzeki zmieniające warunki przepływu wód.

Warta przyjmująca Obrę pod Skwierzyną fot. Wojciech Zieleniewski

Analiza warunków bytowania ryb łososiowatych i karpiowatych oraz migracji w powierzchniowych wodach śródlądowych Regionu Wodnego Warty wykazała, że w Warcie i jej dopływach, obecnie żyje 38 gatunków ryb, należących do 11 rodzin, z których najpospolitsze to: płoć, wzdręga i leszcz, a z gatunków drapieżnych: szczupak i okoń. Pozostały także szczątkowe populacje ryb łososiowatych.
W XX wieku, praktycznie wymarł jesiotr zachodni i łosoś atlantycki, a troć, certa, brzana i świnka są poważnie zagrożone. Generalnie stwierdza się obecnie w rzece Warcie, Noteci i większych dopływach, wyraźną dominację populacji leszcza, krąpia i płoci.

 

 

źródła: www.wikipedia.pl, www.kajaki.onet.pl, www.poznan.rzgw.gov.pl