Kołczyn

Opis

Niemiecka nazwa Koltschen – duża wieś sołecka nad Lubnią (Lubniewką), w dolinie Warty, na północnym skraju lasów sulęcińsko-skwierzyńskich, 16 km na południowy zachód od Gorzowa. Stacja kolejowa na linii Gorzów- Kostrzyn. Droga lokalna do Sulęcina. We wsi złożonej ze 130 zabudowań (1982r.) znajduje się m.in. XVIII-wieczny kościół parafialny pw. św. Stanisława Kostki, szachulcowy, z równie wiekową drewnianą dzwonnicą, ponadto: 6 domów szachulcowych z I połowy XIX w., budynek XVIII-wiecznego zajazdu, szachulcowy, kryty strzechą
z podcieniami, przeniesiony został do skansenu w
Ochli koło Zielonej Góry.

HISTORIA

Wieś wielodroznicza ze śladami osadnictwa średniowiecznego. W XIII wieku znajdowała się w posiadaniu zakonu templariuszy. Biskup pozn.
Boguchwał II w dokumencie z 25.09.1251r. wymienił „Coleino” jako wieś wyludnioną: kto się osiedli będzie zwolniony z dziesięciny. Nie wykluczone, iż „Conat seultetus in Colosino” występujący jako świadek dokumentu z 22.08.1314r. dla klasztoru w Obrze był sołtysem właśnie w Kołczynie. Księga  ziemska z 1375 r. wymienia Kołczyn
w „ziemi torzymskiej”: „Koltzin illi de Leszow a domine in pheudum”. W 1399 r.
w Kołczynie zawrty został pokój między Gorzowem a książętami śląskimi. W posiadaniu rodziny von Lossow wieś znajdowała się prawdopodobnie aż do 1477r. W tymże roku bowiem „Kolltzen” obieli Waldowowie z
Lubniewic, którzy posiadają ją do XIX wieku.

Kościół parafialny istniał już zapewne w XIII w. W aktach diecezji poznańskiej zachowała się tylko wzmianka z 1446 r. o Macieju, plebanie we wsi „Kolczino” vel „Kyelizina”. W dobie reformacji kościół przyjęty został przez protestantów.

W strukturze kościoła ewangelickiego wieś leżała na obszarze inspektoriatu Ośno. Od 1945 r. kat. ciec. (zielonogórsko-gorzowska). Zrazu był to dekanat rzepiński, obecnie sulęciński. Kościół, zapewne nie pierwszy w tej wsi, zbudowany został
w 1799 r. i przebudowany w 1910 r. Posiada kolebkowe sklepienie  drewniane. Kubach utrzymuje, że na pocz. XX wieku powstała nowa budowla. Ze starego wyposażenia wymienia XVIII-wieczny kielich srebrny o wys. 24,5 cm, ze znakiem E. Wagenknechta. Dwa cynowe świeczniki z napisem „RSR 1772” zostały sprzedane pomiędzy 1918 a 1921 r. W 1946 r. kościół został poświęcony pw. Najświętszej Rodziny. Respektując dawny porządek kościelny, po 1945 r. kościół w
Rudnicy został ponownie afiliowany do parafii św. Stanisława Kostki w Kołczynie. Księgi kościelne sięgały roku 1699. Do kościoła filialnego należały osady Szamarzewice, Kiełpin, Stobno.

Śladem przykościelnego cmentarza były – opisany przez Kubacha - nagrobek Johanna Ludwika Martini’ego (1751-1789?) w postaci kamiennej, wazy oraz mogiły właścicieli młyna.

Nauczyciel we wsi wspomniany został w 1718 r. Pełnił on również obowiązki krawca. Nauczyciel wspomniany był też w 1785 r. W 1774 r. do szkoły chodziło 40 dzieci.
W I poł. XIX wieku w jednej z ugód działowych zawarowano, iż lasy z okolic Stobna miały dostarczać drewna dla potrzeb rozbudowy szkoły. Być może należy tę placówkę łączyć
z obiektem szkolnym wykazywanym przez przedwojenne mapy przy drodze do Gorzowa.

Zabytki

  • dzwonnica, drewniana
  • kościół ewangelicki, obecnie rzymsko-katolicki parafialny pod wezwaniem św. Stanisława Kostki. Szachulcowy, wybudowany w 1776 roku jako zbór protestancki

Liczba mieszkańców obecnie: 400 (dane z Wikipedia.org).